بررسی گسترش و نفوذ استارتاپ ها در ایران

به گزارش "راهبرد معاصر" :استارت آپ، واژه‌ای که در سال‌های اخیر زیاد در مورد آن شنیده‌ایم. حتی این موضوع وارد کشورمان نیز شده و بعضا شاهد برگزاری گردهمایی‌های تحت عنوان استارت آپ ویکند در شهرهای مختلف کشور هستیم. اما به واقع تعریف استارت آپ چیست؟ بسیاری از مردم استارتاپ هارا محدود به یک رویداد یا همایش، یک وب سایت و یا اپ موبایل می دانند و این درحالی است که استارتاپ یک سازمان موقت است که با هدف یافتن یک مدل کسب و کار تکرارپذیر و مقیاس پذیر بوجود آمده است. استارتاپ ها، معمولا حول ایده های نوآورانه و خلاقانه بنا می شوند. در واقع فرد یا افرادی خوشفکر، با ایده های نو، در جستجوی روش هایی برای کسب درآمد از آن ایده و تولید انبوه محصولات یا خدمات مبتنی بر آن ایده هستند. نوآوری در استارتاپ ها، به شکل نوآوری در بازار یا نوآوری در محصولات و خدمات خود را نشان می دهد.

دراین راستا به منظور درک بهتر و بیشتر از شیوه و عملکرد استارتاپ ها نمونه هایی موفق از آن را در ایران مثال می زنیم:

دیجی کالا:

دیجی کالا بزرگترین شرکت خرده فروشی صورت اینترنتی در ایران است که در سال ۲۰۰۶ راه اندازی گردید. امروزه دیجی کالا، پربازدید ترین سایت در خاورمیانه و بزرگترین سایت فروش محصولات دیجیتالی و الکترونیکی در ایران می باشد. این وب سایت در آغاز راه خود تنها به نقد و بررسی کالاهای دیجیتال نظیر موبایل و لپتاب و… می نمود ولی با گذشت زمان به فکر فروش این محصولات در وب سایت خود افتاد تا به امروز که شاهد این هستیم که تقریبا کالایی نمانده که شما مشابه آن را در دی جی کالا یافت نکنید. نقطه قوت و یا مزیت نسبی این استارتاپ را می توان به ارائه نقد و بررسی هر کالا و همچنین عدم قروش لوازم تقلبی معطوف دانست.

اسنپ

اسنپ یکی از استارتاپ های موفق و الهام گرفته شده از ایده خلاقانه ( Uber بزرگترین شرکت تاکسی ‌رانی دنیا) است. این شرکت توانست با داشتن یک اپلیکیشن موبایل، افرادی که تمایل دارند تا به عنوان تاکسی فعالیت کنند را جذب کرده و با آنها همکاری داشته باشد. از طرفی با ارائه خدماتی با کیفیت بالا و پشتیبانی قوی به همراه هزینه پایین، مشتریان زیادی را به خود جذب نماید.این شرکت که در سال ۱۳۹۳ توسط شهرام شاهکار، یک دانشجوی مهندسی برق دانشگاه فردوسی مشهد به عنوان اولین استارت آپ ایرانی در زمینه ی حمل و نقل عمومی تاسیس شد.

دیوار

این سایت یک سایت فروش محصولات دست دوم می باشد و کابران می‌توانند ابزار، لوازم و وسایلی که به آنها نیازی ندارند در این سایت به فروش برسانند. درج آگهی در این سایت هزینه ای ندارد ولی پس از مدتی که از ثبت آگهی شما میگذرد به دلیل اینکه ممکن است آگهی های مشابه ای بر روی آگهی شما قرار گیرد و یا پایان یک ماه رایگان بودن درج آگهی عملا دیده شدن آگهی شما با مشکل مواجه شود میتوانید با پرداخت هزینه ای اصطلاحا آگهی خود را نردبان کنید و دوباره آنرا به بالای لیست فروش در سایت منتقل کنید همچنین میتوانید آگهی خود را از نوع ویژه انتخاب کنید و با درج ستاره در کنار آگهی خود توجهات بیشتری را به سمت آن جلب نمایید. این سایت در حال حاضر دو اپلیکیشن برای گوشی هایی با پلتفرم اندروید و ای او اس منتشر کرده که کاربران با استفاده از این اپ ها میتوانند کالای مد نظر خود را بدون مراجعه به سایت خریداری نمایند. شیپور نام دیگر سایتی است که کاری مشابه سایت دیوار را انجام میدهد.

اسنپ فود

یکی از جذاب ترین استارتاپ های موفق ایرانی اپلیکیشن های سفارش آنلاین غذا می‌باشد. ایده این استارت آپ سرویس دلیوری غذا در کمترین زمان به همه نقاط تهران است.این اپلیکیشن بر حسب موقعیت جغرافیایی، تمامی رستوران های طرف قرارداد خود را به شما نمایش می‌دهد. بدین ترتیب، شما می‌توانید از رستوران مورد نظر، غذای مورد علاقه خود را سفارش داده و پرداخت آن را به صورت آنلاین انجام دهید. این شرکت به تازگی و با توجه به سیاست های مجموعه روماک، به اسنپ فود تغییر نام داده است.

کار اینترنتی و برون سپاری کار ها در سایت "انجام میدم"

"انجام می دم” یکی از سایت هایی است که با برقراری ارتباط بین کارفرماهای اینترنتی و کارکنان در زمینه های مختلف، از ترجمه متون گرفته تا طراحی وبسایت و نویسندگی، توانسته فضای امنی را برای هردو گروه فراهم آورد و از این طریق نه تنها به عنوان یک ایده موفق مطرح شود، بلکه به عنوان یک سایت کارآفرین نیز عملکرد موثری داشته باشد. نمونه های غیر ایرانی چنین سایت هایی فراوان اند اما در بازار ایران "انجام می دم” توانسته یکی از موفق ترین نمونه ها باشد. "انجام می دم” کار را برای همه اقشار ساده کرده. مثلا اگر دانشجو هستی و احتیاج داری مطلبی را به انگلیسی ترجمه کنی و وقت آن را نداری، بسادگی در "انجام می دم” اکانتی باز می کنی و در بخش ترجمه سایت به دنبال فردی می گردی که در زمان مناسب و با توجه به بودجه، بتونه کار رو تحویل بده و همون لحظه سفارشو انجام بدی. یا اگر بودجه چند میلیونی برای طراحی سایت خود کنار گذاشتی، باز هم می تونی کیفیت بالای طراحی سایت را از میان کارکنان" انجام میدم" پیدا کنی و کارتو بسرعت و با کیفیت بالا جلو ببری.

بعد ارائه چند نمونه از استارتاپ های موفق در ایران به بررسی مزایا و خطرات رشد و گسترش این استارتاپ ها در ایران می پردازیم:

خطرات و مضررات گسترش این استارتاپ ها در ایران

دستیابی سرویس های جاسوسی به اطلاعات شهروندان:

اینترنت به عنوان بستر عملکرد استارتاپ ها زمینه مناسبی را برای سرویس های جاسوسی محیا میکند که از سریق دستیابی به سرور های اینترنت تمامی اطلاعات و خلقیات و حتی غذای مورد علافه افراد را مورد شناسایی و بررسی قرار دهند.

شناسایی و جذب نخبگان:

سرویس‌های اطلاعاتی خارجی به‌ویژهCIAدر مدرن‌ترین روش‌های کاری خود با شبکه‌سازی از جوانان در غالب فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی از کمپین‌های محیط زیستی و خیریه گرفته تا برگزاری استارتاپ های مختلف و طراحی و راه اندازی ایده‌های کسب‌وکار مبتنی بر فناوری‌های نوین تلاش می‌کنند نخبگان جوان و فعال کشور را به مسیر مورد نظر خود هدایت کنند و همچنین زمنیه خروج این نخبگان را از کشور محیا کنند.

در این راستا یکی از نمونه های نفوذ این سرویس های جاسوسی از طریق استارتاپ ها را مثال می زنیم:

سیامک نمازی:

او چند سال پیش از فتنه ۸۸ راهی آمریکا شد و مستقیم در ساختار تشکیلات ضد امنیتی نایاک وابسته به وزارت خارجه آمریکا در کنار تریتا پارسی جاگیر شد. خانواده نمازی- خواجه‌پور نیز چند سال پس از افشای شبکه نفوذشان در سال ۸۸، به‌رغم دریافت احکام قضایی با مساعدت دولت‌های غربی از کشور متواری شدند و مستقیم به نایاک و ویلسون سنتر پیوستند. سیامک نمازی سرمایه اولیه فعالیت‌های خود را از سهم دلالی وضع قراردادهای یکطرفه نفت و گاز ضد کشورمان در آتیه بهار به‌دست آورد اما به واسطه جلب اعتماد غربی‌ها در این قراردادهای سودآور، موفق شد به سرعت خود را به عنوان مدیری که از توانایی کنترل حاکمیت برخوردار است، معرفی کند. به این ترتیب با افزایش سرمایه صورت گرفته از مسیر خارجی، با کمک دخترعمویش، پری نمازی، شبکه اشتغال در شرکت‌های خارجی را در دست گرفت. به این ترتیب نمازی‌ها از یک اقلیت صرفا وابسته به دولت، به گروهی پر نفوذ در میان تحصیلکردگان ایرانی داخل و خارج کشور با توانایی اداره بیش از ۱۰۰ هزار موقعیت شغلی تبدیل شدند. با افزایش قدرت و ثروت و نفوذ سیامک نمازی، وی در کنار پدرش بیش از پیش مورد توجه وزارت خارجه آمریکا قرار گرفت و موفق شد در پی همکاری با آژانس توسعه فراملی آمریکا، چندین انجمن مدیریت نخبگان را در داخل و خارج کشور با هدف انتقال «فرهنگ سرمایه‌داری» به عنوان تنها راهکار علمی و عقلانی و منطقی اداره جامعه راه‌اندازی کند. سیامک نمازی، «رهبر جوان اقتصاد لیبرال ـ سرمایه‌داری» و مدیر برگزیده راکفلرها در انجمن آسیای نیویورک و باقی عناصر غیرملی شبکه نفوذ هرگز در خدمت ایرانیان نبوده‌اند و همه طرح‌های آنها در مسیر تضعیف ساختار ملی با ترویج طرح‌ها و راهکارهای ابلاغی از جانب دشمن با هدف شکست ایران از درون اجرایی شده است. آنچه امروز در حوزه اقتصاد شاهد هستیم نتیجه بارز اجرای سیاست‌های تحمیلی همین لابی خائن و فاسد با نفوذ در ساختار حاکمیت است.

گسترش نفوذ شرکت سامسونگ در ایران

در کنار نام سیامک نمازی به عنوان متهم جاسوسی در ایران نام "علیرضا امیدوار" به‌عنوان یکی از مسئولان نمایندگی سامسونگ در ایران هم به چشم می‌خورد. یکی از فعالیت‌های علیرضا امیدوار که تحصیلات خود را در دانشگاه‌های تهران، ناتینگهام و هاروارد گذرانده است اجرای "کمپین کودکان امید سامسونگ" بوده است.فعالیتی که از طریق آن تلاش ویژه‌ای برای حضور در میان اقشار مختلف جامعه به‌خصوص کودکان و دانش‌آموزان شده است. این کمپین یکی از پروژه‌های مسئولیت اجتماعی سامسونگ است که گفته‌شده برای تجهیز مدارس به کلاس‌های هوشمند، راه‌اندازی کتابخانه‌های گویا برای نابینایان و کم‌بینایان و یک مرکز مهندسی با عنوان مرکز آموزش تخصصی برای اشتغال جوانان فعالیت می‌کند. این کمپین با همکاری اداره کل آموزش‌وپرورش استان تهران، سازمان فنی و حرفه‌ای استان تهران، سازمان بهزیستی کل کشور و نهادهای دولتی مرتبط، سازمان‌های غیردولتی چون انجمن نابینایان، مؤسسه عصای سفید و انجمن تعالی صورت پذیرفته است. علیرضا امیدوار همچنین در سخنرانی دیگری در تشریح اهداف برنامه‌های اجتماعی سامسونگ می‌گوید: هدف ما از افتتاح مرکز مهندسی سامسونگ در تهران ایجاد فرصت آموزش برای جوانان با امکان آموزش حدود یک هزارتا یک هزار و ۵۰۰ نفر در سال است. این امر در قالب کمپین «امید برای جوانان» شکل می‌گیرد. البته فعالیت‌های علیرضا امیدوار در ایران به همین چند پروژه همکاری اجتماعی با سامسونگ و شورای شهر تهران ختم نمی‌شود. دامنه فعالیت‌های امیدوار از فعالیت‌های اجتماعی تا اقتصادی گسترده است. او کسی است که نامش با نام افرادی چون سیامک نمازی و بیژن خواجه پور و حتی مهدی هاشمی رفسنجانی گره‌خورده است.

مزایای پیشرفت و گسترش استارتاپ ها در ایران

افزایش رونق در کسب کار

مسأله اشتغال به ویژه در میان انبوه دانش آموختگان دانشگاهی یکی از مسائل فوری و فوتی اقتصادی و حتی دارای ابعاد اجتماعی در ایران است. فضای استارتاپی ضمن کمک به ثروت آفرینی و افزایش بهره وری، به چند طریق می تواند به تغییر فضای ذهنی و ارتقای توانمندی های جوانان جویای کار در کشور یاری دهد که ازجمله می توان به موارد زیر اشاره داشت:

· تقویت روحیه خودباوری، اعتماد به نفس و خود اتکایی: آموزه های استارتاپی به گونه است که مخاطبان را بیشتر متوجه ظرفیت های و توانمندی های خودشان می کند. روحیه استخدامی و متوقع بودن از دیگران و به ویژه دولت، از جمله نقاط ضعف کارجویان ایرانی است.

· آموزش مهارت های کارآفرینی: متاسفانه مهارت های لازم برای حرکت در مسیر کارآفرینی نظیر طرح تجاری، بازاریابی و … از طریق سیستم آموزش رسمی کشور کمتر به مخاطبان منتقل می شود. در حالی که این موضوع از ارکان رویدادهای ترویجی و فضای استارتاپی محسوب می شود.

· کمک به راه اندازی مشاغل با سرمایه گزاری نسبی اندک: به طور نسبی ایجاد یک فرصت شغلی در یک استارتاپ به سرمایه کمتری نیاز داشته و از سرعت بالاتری برخوردار است.

کاهش خروج نخبگان از کشور

مسئله خروج نخبگان از کشور چندین سال است که در ایران رو به فزونی گذاشته است.اینکه نخبگان بتوانند در افکار و ایده های خودرا در کشور خود به مرحله ی عملیاتی سازی برسانند طبیعتا مانع از خروج اسن افراد از کشور می شود و سوی دیگر همین موضوع می تواند عاملی برای پیشرفت کشور بشود.

نکته:

به نظر می رسد این میزان از افزایش و گسترش استارتاپ ها راه نفوذ مناسبی را برای سرویس های اطلاعاتی و جاسوسی محیا کند اما برای جلوگیری از نفوذ کمپانی های غربی در پوشش حمایت از ایده های داخلی، کارشناسان معتقدند با توجه به ظرفیت عظیم فارغ التحصیلان دانشگاهی کشور در رشته های مرتبط با فنآوری ارتباطات و اطلاعات باید زمینه هایی را در داخل فراهم کرد که نخبگان جوان کشور بتوانند در آن به ارائه ایده های خود بپردازند از سوی دیگر افراد صاحب سرمایه که در داخل کشور کم هم نیستند بتوانند بر روی آن ایده ها سرمایه گذاری کنند. با این اقدام هم خطر نفوذ دشمن به گلوگاه های حساس اقتصادی و فناورانه کشور محدود شده است و سود هنگفت ایده پردازی و اجرای ایده در داخل کشور ایجاد می شود. این امر کمک بسیاری به رشد جایگاه فنآورانه کشور که مد نظر رهبر انقلاب در سند چشم انداز 20 ساله بوده است نیز فراهم میکند.